Hoe het observeren van het schrijfproces kan leiden tot beter schrijven
Aan het begin van het academisch jaar geeft Michelle Czajkowski schrijfadvies aan nieuwe studenten, gebaseerd op haar jarenlange ervaring als schrijfdocent en onderzoeker.
Wat doe je als je schrijft?
Stel je voor dat je aan een kort essay voor een universitaire cursus werkt. Maak je eerst een plan of begin je gewoon met typen? Pas je je tekst meteen aan of wacht je tot je klaar bent om te redigeren? Gebruik je hulpmiddelen zoals spellingcontrole of Grammarly, of zoek je online naar synoniemen? Maar nog belangrijker: hoe verbeter je je geschreven tekst nu eht effectief?
Waarom het schrijfproces belangrijk is
In het afgelopen decennium is het veel gemakkelijker geworden om te onderzoeken hoe mensen schrijven. Dankzij hulpmiddelen zoals schermopnames en het registreren van toetsaanslagen kunnen we nu het schrijfproces volgen: de pauzes, de bewerkingen en zelfs het online zoeken naar informatie. Dit opent nieuwe mogelijkheden, niet alleen voor onderzoek, maar ook voor het verbeteren van de manier waarop schrijven wordt onderwezen en ondersteund.
Onderzoek toont aan dat de strategieën die we gebruiken tijdens het schrijven net zo belangrijk kunnen zijn als onze taalkennis. Verschillende studies hebben aangetoond dat observatie van het schrijfproces studenten en hun docenten een nieuw en nuttig perspectief kan bieden op hoe ze hun schrijfvaardigheid kunnen verbeteren. Dit kan betekenen dat ze een video van het proces bekijken (Ranalli et al., 2018) of een grafiek analyseren die hun pauze- en revisiegedrag illustreert (Vandermeulen et al., 2020, 2023). Door na te denken over het schrijfproces begrijpen leerlingen beter waarom hun tekst zo is geworden en wat ze de volgende keer anders kunnen doen.
De rol van schrijfhulpmiddelen en internet
Een onderdeel van het schrijfproces dat cruciaal is geworden om te begrijpen, is hoe schrijvers digitale hulpmiddelen zoals spellingcontrole of online woordenboeken gebruiken. Sommige studenten vertrouwen er te veel op, in de veronderstelling dat de hulpmiddelen elke fout zullen opmerken. Anderen negeren nuttige suggesties vanwege slechte ervaringen in het verleden. Onderzoek toont aan dat beide uitersten tot problemen kunnen leiden (Guo et al., 2022). Slecht gekozen vervangingen, gemiste correcties of onhandige formuleringen kunnen allemaal het gevolg zijn van onkritisch gebruik van hulpmiddelen.
In mijn eigen observaties heb ik gezien dat studenten eenvoudige woorden vervangen door ‘academisch klinkende’ woorden uit online thesaurussen, met als resultaat onhandige of verwarrende zinnen. Dit is niet alleen anekdotisch; studies hebben aangetoond dat studenten betere begeleiding nodig hebben om te weten wanneer ze op deze hulpmiddelen kunnen vertrouwen en wanneer ze op hun eigen kennis moeten vertrouwen (Gilquin & Laporte, 2021).
Een kijkje in het schrijfproces van Radboud-studenten
Om meer inzicht te krijgen in de moeilijkheden waarmee studenten te maken hebben bij het leren van academisch schrijven, heeft Michelle een klein onderzoek uitgevoerd onder eerstejaarsstudenten van de Radboud Universiteit, waarbij ze essays schreven terwijl hun schermactiviteiten werden opgenomen. Ik vroeg een groep ervaren schrijfdocenten om de uiteindelijke teksten te beoordelen, problemen in het geschreven product te identificeren en vervolgens de schermopnames te bekijken om te begrijpen wat de oorzaak van die problemen was tijdens het schrijfproces. Op deze manier konden docenten problemen in de tekst (zoals onhandige woordkeuze of een inconsistente structuur) koppelen aan specifiek gedrag (zoals het overslaan van de planningsfase of het verkeerd gebruiken van online bronnen). Ten slotte gaven ze feedback aan de schrijver. In plaats van simpelweg te zeggen “onhandige formulering”, konden docenten bijvoorbeeld zeggen: “Je hebt een woord uit een thesaurus gekozen dat niet helemaal past. Kijk de volgende keer eens hoe het in voorbeeldzinnen wordt gebruikt.” Net zo belangrijk was dat hierdoor werd voorkomen dat er irrelevant advies werd gegeven: als een student voortdurend herzag maar toch een sterk eindresultaat leverde, kon in plaats daarvan andere, relevantere feedback worden gegeven.
In de volgende fase van het onderzoek zullen de studenten zelf reflecteren op hun eigen schrijfproces aan de hand van een zelfbeoordelingsgids.
Hoe kun jij je schrijfproces verbeteren?
Of je nu student bent of een ervaren schrijver, je kunt altijd baat hebben bij het evalueren van je schrijfproces. Hier zijn een paar tips die zijn gebaseerd op onderzoek:
- Ga bij het plannen verder dan een simpele lijst met vage ideeën. Probeer ook de structuur van je betoog te schetsen, je belangrijkste punten op een rijtje te zetten en te noteren waar bronnen of voorbeelden komen.
- Digitale hulpmiddelen zijn handig, maar niet onfeilbaar. Voordat je op ‘Suggestie accepteren’ klikt, vraag jezelf af: wordt de zin hierdoor echt beter? Gebruik betrouwbare woordenboeken met voorbeeldzinnen om het woordgebruik te controleren en wees extra voorzichtig met het gebruik van voorgestelde woorden die je niet echt kent.
- Grammatica corrigeren is eenvoudig. Maar echt reviseren houdt in dat je je betoog heroverweegt, je logica verduidelijkt en de structuur verbetert. Probeer eerst één revisieronde te doen waarin je je concentreert op de inhoud, en daarna een aparte ronde voor correcties op zinsniveau.
Probeer tijdens het schrijven uw scherm op te nemen met een gratis tool zoals OBS Studio (obsproject.com). Bekijk de video later nog eens en houd daarbij rekening met bovenstaande punten. Misschien ontdek je verrassende patronen.
Neem deel aan het onderzoek
Het Centrum voor Taalstudies onderzoekt momenteel wat studenten zien wanneer ze video’s bekijken van zichzelf terwijl ze schrijven. Ben je eerstejaarsstudent aan de Radboud Universiteit en heb je interesse? Volg dan deze link voor meer informatie over het onderzoek.
References
Gilquin, G., & Laporte, S. (2021). The Use of Online Writing Tools by Learners of English: Evidence From a Process Corpus. International Journal of Lexicography, 34(4), 472–492. https://doi.org/10.1093/ijl/ecab012
Guo, Q., Feng, R., & Hua, Y. (2022). How effectively can EFL students use automated written corrective feedback (AWCF) in research writing? Computer Assisted Language Learning, 35(9), 2312–2331. https://doi.org/10.1080/09588221.2021.1879161
Ranalli, J., Feng, H.-H., & Chukharev-Hudilainen, E. (2018). Exploring the potential of process-tracing technologies to support assessment for learning of L2 writing. Assessing Writing, 36, 77–89. https://doi.org/10.1016/j.asw.2018.03.007
Vandermeulen, N., Leijten, M., & Van Waes, L. (2020). Reporting Writing Process Feedback in the Classroom. Using Keystroke Logging Data to Reflect on Writing Processes. Journal of Writing Research, 12(vol. 12 issue 1), 109–140. https://doi.org/10.17239/jowr-2020.12.01.05
Vandermeulen, N., Van Steendam, E., De Maeyer, S., & Rijlaarsdam, G. (2023). Writing Process Feedback Based on Keystroke Logging and Comparison With Exemplars: Effects on the Quality and Process of Synthesis Texts. Written Communication, 40(1), 90–144. https://doi.org/10.1177/07410883221127998
Auteur: Michelle Czajkowski
Redacteur: Jitse Amelink
Vertaler Duits: Carmen Ramoser
Vertaler Nederlands: Anniek Corporaal
